Prawo pracy we Francji stanowi istotny filar, który reguluje stosunki między pracodawcami a pracownikami. Charakteryzuje się rozbudowanymi przepisami dotyczącymi zatrudnienia oraz warunków pracy. Obejmuje szeroki zakres kwestii wynikający ze stosunku pracy, takich jak umowy o pracę, wynagrodzenia, godziny pracy, urlopy, ochrona socjalna, a także procedury zwalniania pracowników.
W związku z bogactwem przepisów i praktyk dotykających wielu dziedzin życia zawodowego, zrozumienie kodeksu pracy we Francji jest bardzo istotne dla osób planujących podjęcie zatrudnienia w tym kraju. W niniejszym wpisie przyjrzymy się głównym zasadom i aspektom prawnym z tego właśnie obszaru.
W tym artykule znajdziemy:
Czas pracy we Francji
Ustawowy czas pracy we Francji wynosi 35 godzin tygodniowo. Nie jest tożsamy z maksymalnym czasem pracy – służy jedynie jako punkt odniesienia przy obliczaniu nadgodzin, za które należy płacić osobno lub rekompensować je czasem wolnym. Dobowa norma to 7 godzin pracy. Na tym tle we Francji firmy posiadają różne modele czasu pracy, z których część opiera się na układach zbiorowych.
Maksymalny czas pracy i rozliczanie nadgodzin
Przed reformą z 2016 roku maksymalny czas pracy w ciągu dnia wynosił 10 godzin, jednak obecnie może zostać wydłużony do 12 godzin, pod warunkiem uzyskania odpowiedniego zezwolenia Inspekcji Pracy bądź przewidzenia takiej możliwości w układzie zbiorowym. Zwiększenie czasu pracy ma zazwyczaj charakter przejściowy i powinno wynikać ze wzrostu aktywności przedsiębiorstwa.
Pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia, którego wysokość zależy od liczby przepracowanych godzin nadliczbowych w danym tygodniu. W rozliczeniu tygodniowym jest to 25 % za pierwsze osiem godzin oraz 50% za każdą kolejną godzinę nadliczbową. Istnieje możliwość zmniejszenia tego dodatku do 10% w ramach układu zbiorowego.
Obowiązkiem pracodawcy jest prowadzenie ewidencji czasu pracy pracowników, w tym godzin nadliczbowych, a także udostępnienia tych danych Inspekcji Pracy w przypadku kontroli.
Wypoczynek tygodniowy
Pracownik ma prawo do minimum 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego, w tym co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Zazwyczaj wypoczynek ten przypada na niedzielę, choć istnieją wyjątki, na przykład w sektorze handlu czy turystyki.
Urlop wypoczynkowy
Pracownikowi zatrudnionemu zarówno w pełnym, jak i niepełnym wymiarze pracy przysługuje płatny urlop wypoczynkowy. Okres rozliczeniowy nalicza się od 1 czerwca poprzedniego roku kalendarzowego do 31 maja bieżącego roku (za wyjątkiem sektora budowlanego). Przyjmuje się, że za każdy miesiąc pracy przysługuje 2,5 dnia płatnego urlopu, co łącznie daje 30 dni urlopu za rok.
Zarobki i podatki we Francji
Wysokość zarobków we Francji zależy od kilku czynników, wśród których jednym z najważniejszych jest znajomość języka francuskiego. Posiadanie umiejętności komunikacji w tym języku umożliwia nie tylko znalezienie pracy w różnych sektorach francuskiego rynku pracy, ale także pozwala na rozwój kariery zawodowej. Pracownicy, którzy posługują się językiem francuskim w sposób komunikatywny, mają większe szanse na zatrudnienie w firmach potrzebujących specjalistów. W przeciwnym razie osoby poszukujące zatrudnienia muszą się liczyć z koniecznością ograniczenia się do zajęć sezonowych, takich jak praca przy zbiorach owoców, co często wiąże się z minimalnymi zarobkami.
Płace często zależą także od lokalizacji zakładu pracy. Tradycyjnie w stolicy i jej okolicach można spodziewać się najwyższych stawek. Trzeba jednak pamiętać, że koszty życia w Paryżu potrafią być znacząco wyższe niż w innych miastach Francji. W związku z tym wybór miejscowości wywiera wpływ na poziom życia oraz dostępność do różnych ścieżek kariery zawodowej.
Polscy fachowcy są cenieni i mogą liczyć na zatrudnianie w różnych sektorach, takich jak służba zdrowia, budownictwo, przemysł motoryzacyjny czy gastronomia.
Wysokość wynagrodzenia stanowi istotny element każdego stosunku pracy i musi być klarownie określone w umowie o pracę. Zasadniczo strony umowy mają swobodę w ustalaniu kwoty wynagrodzenia, jednak podlega ono dwóm głównym uregulowaniom.
Po pierwsze, nie może być niższe od krajowej płacy minimalnej, która ulega regularnym zmianom.
Minimalne wynagrodzenie, czyli tzw. SMIC (Salaire Minimum Interprofessionnel de Croissance) od 01. stycznia tego roku wzrosło o 1,13%. Przed potrąceniem składki ubezpieczenia społecznego przy zakładanym tygodniowym czasie pracy w wymiarze 35 godzin wynosi 1 766,92 € miesięcznie brutto (11,65 € na godzinę).
Po drugie, płaca musi być zgodna z zasadą “to samo wynagrodzenie za tę samą pracę”, co odzwierciedla zakaz dyskryminacji ze względu na płeć, wiek itp.
Warto też zaznaczyć, że w większości zawodów płace są wyższe niż stawka minimalna.
Jaką umowę zgodnie z Kodeksem pracy można dostać we Francji?
Umowy o pracę we Francji oferują różnorodne możliwości zatrudnienia. Do najbardziej powszechnych należy CDI, CDD oraz CTT.
Umowa na czas nieokreślony – contrat à durée indéterminée (CDI) zapewnia pracownikowi stabilność zatrudnienia oraz pełne prawa związane z francuskim prawem pracy. Umowa CDI może być zawarta na pełen etat lub w niepełnym wymiarze godzin. W przypadku umowy na pełen etat, formalna umowa pisemna nie jest wymagana, jednak pracodawca musi dostarczyć dokument zawierający informacje o oświadczeniu DPAE (Déclaration Préalable à l’Embauche), który podpisuje się przed zatrudnieniem pracownika. Natomiast umowa na niepełny etat musi być sporządzona na piśmie.
Zgodnie z przepisami prawa pracy, we Francji standardem jest umowa o pracę na czas nieokreślony, chyba że istnieją uzasadnione przyczyny pozwalające na zawarcie innej formy umowy, takiej jak umowa na czas określony (CDD) lub umowa o pracę tymczasową (CTT). Umowa CDI może być wypowiedziana w każdej chwili za obopólną zgodą stron. Jednakże z uwagi na brak ustalonej daty jej zakończenia obowiązuje okres wypowiedzenia, który jest określony w umowie lub wynika z przepisów Kodeksu pracy.
Francuska umowa o pracę na czas określony – contrat à durée déterminée (CDD) zawiera dokładnie określoną datę zakończenia zatrudnienia i określony cel, dla którego została zawarta. CDD jest często wykorzystywana w przypadku prac sezonowych, zastępstw lub projektów na określony okres. Maksymalny czas jej trwania wynosi zazwyczaj 18 miesięcy, choć istnieją wyjątki, takie jak praca przy specjalnych eksportach lub zamówieniach zagranicznych, gdzie ten okres może wynosić nawet 24 miesiące bądź 9 miesięcy, jeżeli dana osoba czeka na objęcie stanowiska. Właściwe określenie powodu zawarcia umowy na czas określony leży po stronie pracodawcy. W przypadku niezgodności z Kodeksem pracy, organy prawne mogą przekwalifikować CDD na CDI.
Kolejną formą jest umowa o pracę tymczasową – contrat de travail temporaire (CTT). Zawierana jest przez trzy strony: pracownika, agencję pracy tymczasowej oraz firmę zewnętrzną. Pracownik może być zatrudniony przez agencję pracy tymczasowej, która pośredniczy między nim a firmą, w której będzie pracował. W takiej sytuacji zawiera się umowę o oddelegowanie – contrat de mission. Ten typ umowy określa przedmiot zatrudnienia, warunki pracy oraz ustalony termin lub mniej precyzyjny termin, na przykład koniec sezonu. Alternatywnie, firma pracy tymczasowej/agencja pracy może podpisać umowę o świadczeniu usług z firmą zewnętrzną lub zagraniczną, co jest znane jako contrat de mise à disposition. W ten sposób firma dostarcza pracowników na określony czas lub do wykonania określonego zadania dla innej firmy.
Czy praca we Francji się opłaca?
Francja i francuskie prawo pracy oferuje szeroki wybór form umów o pracę, które pozwalają zarówno pracownikom, jak i pracodawcom dostosować się do zmieniających się potrzeb rynku pracy i wymogów biznesowych. Warto zrozumieć różnice między polskim i tamtejszym Kodeksem pracy, aby móc podjąć najlepszą decyzję dotyczącą kariery zawodowej.
